Hen phế quản ở trẻ em: Những điều cần biết để chăm sóc trẻ tốt nhất

Hen phế quản (suyễn) chính là một bệnh lý đường hô hấp mãn tính thường gặp ở trẻ em, gây ra nhiều khó khăn cho cả trẻ và gia đình. Tuy nhiên, với những kiến thức và kỹ năng chăm sóc phù hợp, cha mẹ hoàn toàn có thể giúp con mình kiểm soát bệnh và sống một cuộc sống khỏe mạnh, năng động.

1. Hen phế quản là gì?

Hen phế quản là tình trạng viêm mãn tính của đường thở, khiến chúng trở nên nhạy cảm, sưng viêm và dễ bị co thắt khi tiếp xúc với các tác nhân kích thích. Ở trẻ em, các cơn hen thường xảy ra khi đường thở phản ứng quá mức với yếu tố môi trường như bụi, phấn hoa, lông thú cưng, hoặc thời tiết thay đổi.

2. Triệu chứng nhận biết hen phế quản ở trẻ em

Hầu hết hen phế quản thường gặp ở trẻ em dưới 5 tuổi với những triệu chứng thường gặp như:

Ho khan kéo dài, đặc biệt vào ban đêm hoặc sáng sớm.
Thở khò khè, tiếng rít khi thở.
Khó thở hoặc cảm giác nặng ngực.
Trẻ có dấu hiệu thở nhanh, thở gấp
Ảnh hưởng tới sinh hoạt của trẻ hàng ngày: mệt mỏi, chán ăn, không muốn hoạt động.
Sức đề kháng kém: khi thay đổi thời tiết hoặc gặp thời tiết lạnh các triệu chứng của bệnh có biểu hiện rõ hơn như sổ mũi, ho, khó thở…

3. Nguyên nhân gây ra hen phế quản và yếu tố nguy cơ

Hen phế quản ở trẻ em thường bắt nguồn từ sự kết hợp của nhiều yếu tố, trong đó dị ứng là nguyên nhân phổ biến nhất. Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm:

Tiền sử gia đình: Nếu bố hoặc mẹ mắc hen phế quản hoặc các bệnh dị ứng, trẻ có nguy cơ cao mắc bệnh.
Môi trường sống: Bụi, khói thuốc lá, ô nhiễm không khí, và phấn hoa là những tác nhân phổ biến.
Các bệnh nhiễm trùng hô hấp: Viêm mũi dị ứng, viêm xoang, viêm amidan...
Yếu tố cơ địa: Trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc có hệ miễn dịch kém.
Thời tiết thay đổi: Sự thay đổi đột ngột của thời tiết, đặc biệt là khí hậu lạnh, có thể kích thích cơn hen.

Đưa trẻ đến bệnh viện khi:

Cơn hen trở nên nghiêm trọng hơn, không đáp ứng với thuốc.
Trẻ khó thở dữ dội, tím tái.
Trẻ bị sốt cao, mệt mỏi.

4. Điều trị hen phế quản ở trẻ em

Mục tiêu chính của việc điều trị hen phế quản ở trẻ em là kiểm soát các triệu chứng, ngăn ngừa các cơn hen cấp tính và giúp trẻ sống một cuộc sống bình thường. Điều trị bao gồm:

Cơn hen nhẹ:

Khí dung: Sử dụng thuốc giãn phế quản như Ventolin với liều lượng phù hợp cho trẻ. Có thể lặp lại sau 30 phút nếu cần.
Uống thuốc: Cho trẻ uống các loại thuốc mở phế quản như Ventolin, Solmux Broncho, Bricanyl...
Vệ sinh mũi: Dùng nước muối biển để làm sạch mũi, giúp thông thoáng đường thở.

Cơn hen vừa:

Khí dung kết hợp: Sử dụng cả thuốc giãn phế quản (Ventolin) và thuốc kháng viêm corticoid dạng hít (Flixotide, Pulmicort...) để làm giảm viêm và mở rộng đường thở.

Cơn hen nặng:

Khí dung và oxy: Sử dụng máy khí dung và cung cấp oxy cho trẻ.
Kháng sinh: Nếu có dấu hiệu nhiễm trùng, bác sĩ sẽ kê đơn kháng sinh.

Cơn hen rất nặng (ác tính): Trẻ cần được đưa đến bệnh viện ngay lập tức để nhận được sự can thiệp kịp thời từ bác sĩ.

5. Làm thế nào để chăm sóc trẻ mắc hen phế quản tốt nhất?

5. 1. Quản lý môi trường sống của trẻ

Giữ không gian sống sạch sẽ, thoáng mát và không có bụi bẩn.
Tránh nuôi thú cưng nếu trẻ bị dị ứng với lông động vật.
Không hút thuốc trong nhà và hạn chế các nguồn khói khác.

5. 2. Điều trị và sử dụng thuốc đúng cách

Tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ.
Sử dụng thuốc hít (inhaler) đúng kỹ thuật. Phụ huynh nên học cách sử dụng buồng đệm (spacer) để hỗ trợ trẻ.
Theo dõi và ghi chép các cơn hen của trẻ để điều chỉnh điều trị kịp thời.

5. 3. Chế độ ăn uống và sinh hoạt

Tăng cường dinh dưỡng, đặc biệt là thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất giúp tăng sức đề kháng.
Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể chất nhẹ nhàng.
Hướng dẫn trẻ tập các bài tập thở để cải thiện chức năng phổi.

5. 4. Nhận biết và xử lý cơn hen cấp

Khi trẻ lên cơn hen, giữ bình tĩnh và hướng dẫn trẻ ngồi thẳng để dễ thở hơn.
Sử dụng thuốc giãn phế quản theo hướng dẫn.
Nếu triệu chứng không giảm sau 15-20 phút, đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức.

6. Phòng tránh hen phế quản ở trẻ em

Tiêm phòng đầy đủ để giảm nguy cơ mắc các bệnh viêm đường hô hấp.
Đeo khẩu trang khi thời tiết xấu hoặc khi tiếp xúc với các yếu tố gây dị ứng.
Theo dõi sát sao các dấu hiệu bất thường để phát hiện bệnh kịp thời.

Hen phế quản ở trẻ em tuy là bệnh mãn tính nhưng hoàn toàn có thể được kiểm soát tốt nếu phụ huynh hiểu rõ và áp dụng các biện pháp chăm sóc đúng cách. Sự kiên nhẫn và đồng hành của gia đình sẽ là chìa khóa giúp trẻ vượt qua khó khăn, sống khỏe mạnh và hạnh phúc.

Hãy luôn lắng nghe và quan sát trẻ để giúp con yêu của bạn có một tuổi thơ trọn vẹn!

💚 Bệnh viện Đa khoa TTH Vinh hạnh phúc khi được đồng hành cùng khách hàng trên hành trình bảo vệ sức khỏe. Chúng tôi luôn nỗ lực để mang đến cho cộng đồng những điều tốt đẹp và ý nghĩa nhất!

************************************************************************