Bổ sung sắt cho mẹ bầu và những điều cần lưu ý
Nhu cầu về sắt của phụ nữ tăng cao trong giai đoạn mang bầu, vì vậy nên mẹ bầu cần lưu ý để bổ sung sắt cho mẹ bầu đúng và đủ để có một thai kỳ khỏe mạnh. Theo một số thống kê, có đến 52% phụ nữ mang bầu ở các nước đang phát triển bị thiếu máu do thiếu sắt. Trong bài viết này, bệnh viện Đa khoa TTH Vinh sẽ chia sẻ với các mẹ tất tần tật những nội dung liên quan đến việc bổ sung sắt trong thời gian mang bầu, cùng tham khảo nhé!
Chúng ta đều biết dinh dưỡng là yếu tố quan trọng đối với sức khỏe, thể lực và trí tuệ của con người trong suốt cả vòng đời, đặc biệt là trong thời gian phụ nữ mang bầu và cho con bú. Phụ nữ mang bầu cần có thêm nguồn dinh dưỡng cho cả mẹ và con để thai nhi được phát triển một cách khỏe mạnh.
Sắt có vai trò quan trọng trong cơ thể. Sắt kết hợp với protein tạo thành huyết sắc tố hemoglobin, vận chuyển O2 và CO2 giúp phòng ngừa bệnh thiếu máu và tham gia vào thành phần của các men oxy hóa khử. Thiếu máu thiếu sắt xảy ra khi cơ thể không có đủ sắt đáp ứng được nhu cầu tạo hồng cầu.
Ảnh hưởng của thiếu máu thiếu sắt có thể dẫn đến cảm giác mệt mỏi, thiếu năng lượng, giảm hoạt động thể chất và suy giảm nhận thức. Thiếu sắt sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, giảm sức đề kháng, dễ bị các loại virus và vi khuẩn tấn công do sắt có liên quan đến hệ thống miễn dịch của cơ thể,
Ở phụ nữ có thai, từ tuần thứ 3 trong thai kỳ não bộ của thai nhi đã bắt đầu hình thành và phát triển đến khi trẻ sinh ra. Thời điểm thai ở tuần 20 là cột mốc quan trọng. lúc này noãn phát triển mạnh mẽ về khối lượng và hoàn thiện về chức năng.
Từ thai kỳ 20 tuần đến lúc em bé chào đời, kích thước của não sẽ tăng, các tế bào thần kinh có kết nối phức tạp hơn. Sự tăng trưởng của não đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển, tư duy, khả năng học hỏi và trí nhớ của em bé. Quá trình này cần cung cấp nhiều dưỡng chất như: sắt, acid folic, các loại vitamin,...
Hơn nữa, khi mang bầu lượng huyết tương và lượng máu của mẹ tăng lên, cần nhu cầu sắt nhiều. Nhau thai là một cơ quan có hoạt động trao đổi chất cao so với nhu cầu sắt lớn, vì vậy nó cũng làm tăng nhu cầu sắt ở bà mẹ. Ngoài ra, thai nhi cần sắt cho nhu cầu trao đổi chất và cung cấp oxy cũng như để nạp lượng sắt dự trữ sẽ được sử dụng trong máu ở thời điểm 6 tháng đầu đời sau sinh. Vì thế, việc bổ sung đủ lượng sắt hàng ngày theo nhu cầu nhằm giảm nguy cơ thiếu máu, nhẹ cân và sinh non ở mẹ bầu.
Một số nghiên cứu cho biết, nếu mẹ bầu không được bổ sung đủ sắt trong thai kỳ có thể dẫn đến nguy cơ thiếu máu do thiếu sắt, gây nên các hiện tượng như: chóng mặt, buồn nôn, mệt mỏi, kém tập trung,... nghiêm trọng hơn còn có thể gây ra các biến chứng cho mẹ như: nhiễm trùng, băng huyết sau sinh, nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, rối loạn kinh nguyệt, trầm cảm sau sinh,...
Theo thông tin từ Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam, phụ nữ mang bầu cần bổ sung sắt từ những tháng đầu của thai kỳ. Việc bổ sung sắt có thể thông qua việc ăn uống. Tuy nhiên, các thực phẩm hàng ngày thường không cung cấp đủ nhu cầu sắt của phụ nữ khi mang bầu. Vậy nên mẹ cần bổ sung thêm sắt bằng việc sử dụng các viên uống sắt dành cho mẹ bầu.
Phụ nữ đang có dự định mang bầu có thể uống bổ sung sắt trước thời gian mang bầu từ 1 - 3 tháng.
Mẹ bầu nên bổ sung bao nhiêu sắt mỗi ngày?
Theo khuyến nghị từ Tổ chức Y tế thế giới về việc bổ sung sắt đường uống hàng ngày như một phần trong công tác chăm sóc tiền sản để giảm nguy cơ sinh con nhẹ cân, mẹ thiếu máu và thiếu sắt. Việc bổ sung sắt cho bà bầu nên bắt đầu sớm nhất có thể. Ở phụ nữ mang bầu nên bổ sung từ 30 - 60mg sắt nguyên tố hàng ngày và duy trì trong suốt thai kỳ.
Dựa trên các dữ liệu thu thập được, WHO khuyến cáo nâng cao ý thức về việc bổ sung sắt cho mẹ bầu, phụ nữ trong độ tuổi sinh sản.
Sắt rất cần thiết cho sức khỏe của mẹ và sự phát triển trí não, thể chất của bé. Mẹ có thể tham khảo các cách bổ sung sắt dưới đây:
• Bổ sung thực phẩm chứa nhiều sắt
Sắt có nhiều loại thực phẩm và tồn tại ở 2 dạng là sắt heme và không heme. Hai dạng này đều có lợi và ở trong những loại thực phẩm khác nhau:
• Thực phẩm giàu sắt heme: Dạng sắt heme thường có trong các thức ăn có nguồn gốc từ động vật và dễ hấp thu ở ruột. Một số thức ăn chứa sắt dạng heme: nghêu, sò huyết, cá, thịt bò, thịt lợn và trong các loại nội tạng động vật như gan gà, gan heo, gan bò,...
• Thực phẩm giàu sắt non - heme: Thường có trong các loại ngũ cốc, các loại đậu tươi được nấu chín, mật đường, rau muống, măng tây,...
• Bổ sung thực phẩm chức năng có chứa sắt
Việc bổ sung sắt thông qua thực phẩm hàng ngày chưa cung cấp đủ nhu cầu sắt theo khuyến nghị, vậy nên mẹ bầu có thể sử dụng thêm các thực phẩm chức năng có chứa sắt. Tùy vào tình trạng sức khỏe của mẹ mà bác sĩ sẽ kê đơn bổ sung sắt.
Hiện nay, các loại thuốc bổ sung sắt cho bà bầu thường ở dạng vô cơ hoặc hữu cơ. Sắt hữu cơ có ưu điểm hơn bởi dễ hấp thụ và ít gây ra các tác dụng phụ cho mẹ bầu. Các loại thuốc sắt phổ biến hiện nay sẽ được bào chế ở hai dạng: dạng viên và dạng nước.
Sắt bào chế dạng nước có ưu điểm dễ hấp thu và ít gây táo bón ở mẹ bầu, tuy nhiên dạng này hơi khó uống và dễ gây cảm giác buồn nôn.
Một số lưu ý mẹ cần biết để bổ sung sắt một cách hiệu quả nhất:
• Vì sắt là chất dinh dưỡng khó hấp thu vì vậy mẹ bầu nên uống sắt khi đói bụng và uống kèm một số loại nước uống giàu vitamin C như nước chanh hoặc nước cam. Sắt cũng được khuyến nghị uống sau ăn 1 - 2 giờ để có thể hấp thụ tốt nhất
• Không nên sử dụng sắt cùng thời điểm với sữa chua hoặc các sản phẩm được làm từ sữa, các thuốc bổ sung canxi hay các thực phẩm chứa nhiều canxi. Canxi sẽ làm giảm khả năng hấp thụ sắt, vậy nên thời điểm bổ sung sắt cần tránh không kết hợp chung với các thực phẩm hay sản phẩm chứa nhiều canxi
• Việc bổ sung sắt có thể có một số tác dụng phụ như: gây nóng trong người hoặc táo bón, vậy nên khi sử dụng viên bổ sung sắt mẹ bầu cần uống nhiều nước, ăn thêm các thực phẩm giàu chất xơ để phòng táo bón. Song song với đó mẹ nên uống sắt bằng nước đun sôi để nguội hoặc nước khoáng, tránh uống chung sắt với nước trà vì có thể sẽ làm giảm hấp thụ sắt
Những thay đổi sinh lý trong giai đoạn mang bầu thường kéo theo nhu cầu về năng lượng, protein, sắt, các loại vitamin bầu và khoáng chất khác. Vậy nên việc thiếu hụt các vi chất sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các tình trạng sức khỏe của người mẹ và tác động tiêu cực lên sự phát triển của thai nhi.
Phụ nữ mang bầu cần chú ý chế độ dinh dưỡng khoa học, bổ sung các dưỡng chất cần thiết, kết hợp với lối sống lành mạnh. Đồng thời mẹ bầu cần ghi nhớ các mốc thăm khám thai định kỳ.
Mẹ bầu cũng nên lựa chọn các cơ sở y tế có chuyên khoa Sản phụ uy tín, có đội ngũ bác sĩ Sản Phụ khoa vững chuyên môn, giàu kinh nghiệm để được chăm sóc sức khỏe tốt nhất.
Khoa Phụ sản - Hỗ trợ sinh sản Bệnh viện Đa khoa TTH Vinh với đội ngũ y bác sĩ tận tâm, cơ sở vật chất hiện đại là một trong những địa điểm uy tín để các mẹ bầu trao gửi niềm tin.
Để đặt lịch thăm khám và tư vấn về cách bổ sung sắt cho mẹ bầu với các bác sĩ chuyên khoa Phụ sản của Bệnh viện đa khoa TTH Vinh, mẹ vui lòng liên hệ:
BỆNH VIỆN ĐA KHOA TTH VINH
Số 105 Lý Thường Kiệt, phường Thành Vinh, Nghệ An
Fanpage: Bệnh viện Đa khoa TTH Vinh
📞 Trực cấp cứu 24/7: 02386.627.888
📱 CSKH: 0948.95.66.22 | Tư vấn thai sản: 0911.853.966
