Bệnh trĩ: Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách điều trị hiệu quả
Bệnh trĩ là một trong những bệnh lý phổ biến nhất vùng hậu môn – trực tràng, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống người bệnh. Tuy không đe dọa trực tiếp đến tính mạng, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nặng nề đến sinh hoạt hằng ngày. Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu chi tiết về bệnh trĩ: nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và các phương pháp điều trị hiệu quả nhất hiện nay.
Bệnh trĩ (hay còn gọi là lòi dom theo dân gian) là tình trạng các tĩnh mạch ở vùng hậu môn – trực tràng bị giãn và phồng lên quá mức, tạo thành búi trĩ. Bệnh thường gặp ở người trưởng thành, đặc biệt là những người làm việc ngồi nhiều, ít vận động, phụ nữ mang thai, người bị táo bón kinh niên…
Khi các búi trĩ hình thành và phát triển, người bệnh có thể cảm thấy đau rát, ngứa ngáy, chảy máu hậu môn, thậm chí là sa búi trĩ ra ngoài, gây khó chịu và ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt thường ngày.
Tùy theo vị trí hình thành của búi trĩ, bệnh được chia thành ba loại chính:
Búi trĩ hình thành phía bên trong ống hậu môn. Giai đoạn đầu, trĩ nội thường khó nhận biết do không gây đau. Tuy nhiên, khi búi trĩ phát triển to hơn, người bệnh có thể thấy máu chảy khi đi đại tiện, hoặc búi trĩ sa ra ngoài hậu môn.
Búi trĩ nằm ở phía dưới đường lược, gần lỗ hậu môn và có thể quan sát được bằng mắt thường. Trĩ ngoại thường gây cảm giác đau rát, vướng víu và ngứa ngáy nhiều hơn so với trĩ nội.
Là sự kết hợp giữa trĩ nội và trĩ ngoại, thường gặp ở những trường hợp bệnh kéo dài, không được điều trị đúng cách. Trĩ hỗn hợp có biểu hiện phức tạp và gây nhiều phiền toái cho người bệnh.
Có nhiều yếu tố nguy cơ góp phần hình thành bệnh trĩ. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:
• Táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài: Tình trạng rặn mạnh khi đi đại tiện làm tăng áp lực lên các tĩnh mạch hậu môn, dẫn đến giãn tĩnh mạch và hình thành búi trĩ.
• Thói quen ăn uống không hợp lý: Ăn ít chất xơ, uống ít nước, tiêu thụ nhiều đồ cay nóng, rượu bia… khiến hệ tiêu hóa hoạt động kém hiệu quả, gây táo bón kéo dài.
• Lối sống ít vận động: Người làm việc văn phòng, tài xế, người ngồi lâu một chỗ có nguy cơ mắc bệnh trĩ cao hơn do máu khó lưu thông ở vùng chậu – hậu môn.
• Mang thai và sinh con: Phụ nữ mang thai thường bị tăng áp lực trong ổ bụng, ảnh hưởng đến hệ tĩnh mạch vùng hậu môn, nhất là trong những tháng cuối thai kỳ.
• Tuổi tác: Người lớn tuổi có nguy cơ cao mắc bệnh trĩ do sự suy giảm độ đàn hồi của các mô nâng đỡ tĩnh mạch hậu môn.
• Thường xuyên căng thẳng, stress: Tình trạng căng thẳng kéo dài có thể làm rối loạn tiêu hóa và tăng nguy cơ táo bón – nguyên nhân gián tiếp gây bệnh trĩ.
Bệnh trĩ thường phát triển âm thầm, ở giai đoạn đầu người bệnh dễ bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo. Dưới đây là những triệu chứng phổ biến cần lưu ý:
• Chảy máu khi đi đại tiện: Máu có thể dính trên giấy vệ sinh hoặc nhỏ giọt trong bồn cầu. Đây là dấu hiệu sớm và điển hình nhất.
• Sa búi trĩ: Ở giai đoạn nặng, búi trĩ có thể sa ra ngoài hậu môn, ban đầu tự co lên được, sau đó phải dùng tay đẩy vào.
• Đau rát, ngứa ngáy hậu môn: Do sự cọ sát của búi trĩ hoặc viêm nhiễm ở vùng da hậu môn.
• Cảm giác cộm, vướng: Nhất là khi ngồi lâu hoặc vận động mạnh.
• Tiết dịch nhầy: Làm vùng hậu môn luôn trong tình trạng ẩm ướt, dễ dẫn đến nhiễm khuẩn.
Nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào kể trên, người bệnh nên đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh để bệnh tiến triển nặng hơn.
Dù không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng bệnh trĩ nếu không điều trị có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng:
• Thiếu máu mạn tính: Do tình trạng chảy máu kéo dài.
• Viêm nhiễm hậu môn: Dịch nhầy và búi trĩ sa ra ngoài tạo điều kiện cho vi khuẩn tấn công, gây viêm loét, nhiễm trùng.
• Nghẹt búi trĩ: Xảy ra khi búi trĩ sa xuống và bị nghẹt lại không thể co lên, gây đau dữ dội và có thể hoại tử nếu không xử lý kịp.
• Rối loạn chức năng hậu môn: Gây khó khăn trong việc kiểm soát đại tiện.
• Ảnh hưởng tâm lý: Người bệnh thường cảm thấy tự ti, khó chịu và chất lượng cuộc sống bị suy giảm nghiêm trọng.
Tùy theo mức độ và tình trạng bệnh lý, người bệnh có thể được điều trị bằng các phương pháp sau:
Áp dụng cho các trường hợp trĩ nhẹ, trĩ giai đoạn đầu. Thuốc có thể là thuốc uống, thuốc bôi tại chỗ hoặc thuốc đặt hậu môn nhằm:
• Giảm đau, chống viêm
• Làm mềm phân, giảm táo bón
• Cải thiện tuần hoàn máu
Tuy nhiên, điều trị bằng thuốc chỉ có tác dụng kiểm soát triệu chứng tạm thời, không loại bỏ hoàn toàn búi trĩ.
Một số thủ thuật ít xâm lấn có thể được áp dụng như:
• Thắt búi trĩ bằng vòng cao su
• Chích xơ búi trĩ
• Quang đông hồng ngoại
Những phương pháp này phù hợp với trĩ độ 1–2, hiệu quả nhanh, ít đau, thời gian phục hồi ngắn.
Được chỉ định cho các trường hợp trĩ nặng (độ 3 trở lên), khi búi trĩ sa lớn, gây đau nhiều hoặc đã có biến chứng. Một số phương pháp phẫu thuật phổ biến hiện nay:
• Cắt trĩ bằng phương pháp Milligan-Morgan (kinh điển)
• Phẫu thuật Longo (ít đau, ít chảy máu)
• Cắt trĩ bằng laser hoặc sóng cao tần
Người bệnh cần khám và được tư vấn bởi bác sĩ chuyên khoa để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất.
Để phòng tránh bệnh trĩ hoặc hạn chế tái phát sau điều trị, người dân cần chú ý:
• Tăng cường chất xơ trong khẩu phần ăn: Rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên cám...
• Uống đủ nước mỗi ngày: Tối thiểu 2 lít nước/ngày giúp làm mềm phân và hỗ trợ tiêu hóa.
• Đi đại tiện đúng giờ, không rặn mạnh: Tránh nhịn đại tiện, nên tập thói quen đi vào khung giờ cố định.
• Hạn chế ngồi hoặc đứng quá lâu: Sau khoảng 1 tiếng làm việc, nên vận động nhẹ nhàng để thúc đẩy lưu thông máu.
• Tập thể dục đều đặn: Yoga, đi bộ, bơi lội… giúp nhu động ruột hoạt động tốt hơn.
• Giữ vùng hậu môn sạch sẽ, khô thoáng: Để tránh viêm nhiễm và kích ứng da.
Bệnh trĩ là một bệnh lý phổ biến nhưng hoàn toàn có thể điều trị và phòng ngừa hiệu quả nếu phát hiện sớm và có lối sống lành mạnh. Đừng ngại ngần chia sẻ triệu chứng với bác sĩ để được tư vấn và can thiệp kịp thời, tránh những hậu quả không đáng có. Việc chủ động chăm sóc sức khỏe và điều chỉnh thói quen sống chính là “chìa khóa” giúp bạn nói lời tạm biệt với bệnh trĩ một cách bền vững.
………………………………………………….
BỆNH VIỆN ĐA KHOA TTH VINH
Số 105 Lý Thường Kiệt, phường Thành Vinh, Nghệ An
Fanpage: Bệnh viện Đa khoa TTH Vinh
Trực cấp cứu 24/7: 0976.295.115
Điện thoại CSKH: 0948.66.22
